Workshop poppenhuis fornuis

Tijdens de werkzaamheden aan het kolenfornuis bleek het halverwege ondoenlijk om hier een goede workshop over te maken. Toch wil ik hier alle stap-voor-stap foto's plaatsen die ik heb gemaakt met begeleidende teksten. Met enig inzicht kun je met deze informatie toch zelf een mooi fornuis bouwen. Lees alles weer eerst goed door en werk dan je eigen ontwerp uit. Bereken ook, rekening houdend met de dikte van je gebruikte materiaal, de maten uit van alle 6 zijden van het fornuis. De 'kast' van mijn fornuis is 90 mm. breed, 60 mm. diep en 48 mm. hoog. De totale hoogte is 77 mm.

Het mooiste is om de achterplaat binnen de zijplaten te laten vallen en de voorplaat over de zijplaten. Laat de bovenplaat aan voor- en zjikanten iets uitsteken. Op deze manier kijk je niet tegen storende naden aan. Ik heb de bodem, achter- en zijplaten van mdf gemaakt. De voor- en bovenkant zijn van triplex van 2 mm. dik.

Dit kolenfornuis is nogal een ingewikkeld exemplaar geworden, vandaar ook de grote hoeveelheid foto's en tekst. Echter is hij op meerdere fronten een stuk te vereenvoudigen, het ligt er maar aan in hoeverre je details belangrijk vindt.


Werkwijze:


Neem een reststuk hout. Ik heb hiervoor MDF gebruikt met een dikte van 6 mm. Verf hiervan alvast één zijde met zwarte verf en schuur dit desgewenst op om een gebruikt aanzien te geven. De geverfde zijde hou je tijdens het bouwen aan de binnenkant. fornuis 1
Lijm de zijkanten aan de bodemplaat fornuis 2
Lijm de achterkant aan bodem- en zijplaten. Mocht je verlichting in het fornuis willen aanbrengen bepaal dan waar deze moet komen en boor alvast een gaatje voor het electradraadje. fornuis 3
Wil je losse ringen op het fornuis dan kun je deze van fimo maken. Zoek naar doppen die je voor het uitstansen kunt gebruiken. Rol een stukje zwarte fimo dun uit (het liefst met een pastamachine en op een gladde tegel) en kies een dikte die gelijk is aan de dikte van je kookplaat. Op deze manier vallen de ringen straks netjes gelijk met de bovenkant. Druk met de doppen de ringen uit en prik in het middelste rondje een gaatje of maak een inkeping in de buitenrand. fornuis 4
Na het bakken zie je dat de onderkant van de ringen geschikter is om als bovenzijde te gebruiken. Knip uit dun zwart karton ringen waarvan zowel de buitenmaat als het gat iets kleiner is dan van de ring van fimo, en lijm ze onder elke ring. Hiermee creëer je een randje waar de kleinere maat ring dan op rust. Maak deze kartonnen ringen straks ook voor de buitenste ringen, deze lijm je dan aan de onderzijde van de uitgezaagde gaten in de kookplaat. fornuis 5
Hier zie je een voorbeeld van zo'n kartonnen ring. fornuis 33
Knip twee kartonnen strookjes op de breedte van de binnenmaat van het gedeelte waar de lade en het kolenvak en zo komen. In mijn geval is dit 3 cm. Als je losse ringen hebt gemaakt houdt dan rekening met de maten daarvan zodat je straks geen tussenschot precies onder een ring hebt.Leg deze strookjes beide tegen de binnenkant van de zijplaat, dit gebruik je om het tussenschot nauwkeurig te kunnen lijmen. fornuis 6
Lijm het tussenschot. fornuis 7
Leg de voorplaat op zijn plaats en zet deze met een lijmklem vast (nog níet lijmen!). Trek nu langs alle randen een lijn zodat je straks met het werken aan de voorkant precies weet waar je holle ruimtes zitten. fornuis 8
En zo ziet de binnenkant van de voorplaat er dan uit. fornuis 9
Teken ook de kookplaat af. Ik heb deze ondersteboven afgetekend zodat de lijnen op de bovenkant staan. Leg de ringen neer zo je ze hebben wilt en zaag ze uit. het rondje rechtsboven is voor de afvoerpijp, in mijn geval een stukje koperen leiding. Meet van de buis die je gaat gebruiken de binnenmaat en teken dit op de kookplaat. Ook deze zaag je uit. fornuis 10
En dan: het ingewikkeldste deel van het fornuis, zowel om te maken als om uit te leggen. Dit is het klepje waarmee lucht toegevoerd werd zodat de kolen beter gingen branden. Dit klepje heeft twee 'standen', je kunt het openzetten maar je kunt het ook dichtlaten en dan het rooster openschuiven. Het bestaat uit 4 onderdelen: De voorkant is van fimo (zie foto verderop) met luchtgaten, hierachter het frame waar een plaatje in zit dat kan schuiven eveneens met luchtgaten, en daarachter weer een frame met iets kleiner gat zodat het schuifplaatje er niet uit kan vallen. fornuis 11
Zie hier de bouwtekening van het klepje. Het plaatje dat je uit het frame van polystyreen snijdt maak je iets smaller, zie het rode kruis op het laatste plaatje, om het te laten schuiven. fornuis 23
Na het maken van alle onderdelen lijm je het polystyreen frame op het triplex frame. fornuis 12
Schuur de buitenranden netjes en leg het roosterplaatje in het frame. Kijk of het soepel heen en weer schuift en schuur eventueel de hoekjes bij. fornuis 13
Dit is het frontje van fimo. Met een speldenkoker heb ik het motief erin gedrukt. fornuis 14
Met goudpoeder is dit plaatje vóór het bakken versierd fornuis 15
Verf ook de achterkant van het triplex/polystyreen frame en het schuifplaatje. Op deze foto kun je aardig zien wat de bedoeling is. De luchtgaten in het schuifplaatje vallen, als het plaatje naar rechts is geschoven, gelijk met de luchtgaten in het frontje.Schuif je het plaatje naar links dan is het rooster gesloten. fornuis 16
Hier is het frontje op het frame gelijmd. Pas op dat er geen lijm op het schuifplaatje komt anders schuift 'ie niet meer (zonde van al het werk). Zoals je ziet is het plaatje naar links geschoven en zijn de luchtgaten dicht. Als hendel heb ik een kopspeld gebruikt die een paar mm. uitsteekt, de rest is afgeknipt.Voor het goed vastzetten van de speld dien je aan de achterkant een stukje hout, kraaltje o.i.d. te lijmen tegen het schuifplaatje. fornuis 17
Het frame kan na droging van de lijm ook geverfd worden. Hier is het plaatje naar rechts geschoven en staan de luchtgaten open. De rest van het fornuis is minder ingewikkeld. fornuis 18
Dit is een sterk uitvergrote foto van de grote deur waar o.a. de kalkoenen in gebraden worden. De deur is gemaakt van 2 mm. triplex en heeft een front van fimo, waarin een motief is gedrukt met een oude oorbel. De lade en het kolendeurtje zijn van dezelfde materialen gemaakt. Om de grote deur te laten scharnieren heb ik in de kopse kant van de onderkant met een dun zaagje een groef over de hele breedte gemaakt. fornuis 19
In deze groef heb ik een stukje dun staaldraad gelijmd, deze laat je aan beide zijden uitsteken. Het op maat maken komt later. Bij het kolendeurtje heb ik hetzelfde gedaan, maar dan aan de linkerzijkant. fornuis 20
Ziehier alle fronten op de voorplaat. Als alles op de juiste plaats ligt teken je met een dun potlood alle lijnen om de frontjes heen. Nu kun je alle gaten gaan uitzagen, uiteraard iets kleiner dan de frontjes. fornuis 21
Op dit punt ben ik gestopt met het maken van de stap-voor-stap foto's. Om het vervolg min of meer toch te kunnen laten zien volgen hier detailfoto's van het fornuis toen het klaar was.
De kookplaat. Als je goed kijkt zie je door het gat het rooster voor de kooltjes. fornuis 22
Het klepje voor de luchttoevoer. Het scharniert aan de onderkant en kan door de beugel aan de binnenzijde halfopen blijven staan. De beugel is van een stukje blik gemaakt. De beide uiteinden zijn met een tangetje naar buiten gevouwen waardoor hij niet open kan vallen. Door de zijkanten iets naar buiten te buigen klemt het vast als het gesloten wordt. fornuis 24
Links het scharniertje van het klepje voor de luchttoevoer. Niets meer dan een strookje blik dat met een punttangetje opgerold is, over de punten aan het klepje is geschoven en vervolgens op de voorkant gelijmd. Het scharnier rechts is van de grote deur en gemaakt van een stukje hout. Maak er twee, boor er gaatjes in waar het staaldraad van de deur doorheen past, plaats de deur en lijm dan de scharniertjes vast op de voorplaat. Om te voorkomen dat de deur tot op de grond openvalt heb ik een hoekprofieltje van messing vlak onder de deur gelijmd op de voorplaat. Ditzelfde hoekprofiel is gebruikt om de voorste hoeken van het fornuis af te werken. fornuis 25
Dit is de beugel rondom voor- en zijkant van het fornuis voor een handdoekje en pannenlappen, beter te zien op de foto hierboven. Een stukje messing buis, voorzichtig gebogen bij de hoeken. Je ziet hier het uiteinde, afgewerkt met een rondje, gemaakt met een gaatjestang, van polystyreen dat goudgekleurd is. Ook zie je hier de bevestiging van de buis: smalle strookjes messing die om de buis gebogen zijn, twee aan de voorkant en één aan iedere zijkant. De steuntjes zijn tussen de bovenplaat en de rest van het fornuis vastgelijmd, de plaatsen waar de steuntjes zitten zijn eerst iets ingevijld om ruimte te maken. Doe je dit niet dan zal de kookplaat niet netjes aansluiten op de wanden van het fornuis. fornuis 26
Het kolendeurtje uitvergroot met de scharnieren duidelijk zichtbaar. Ook hier zijn twee strookjes blik opgerold, vervolgens om de uitsteeksels van staaldraad geplaatst en vastgelijmd. fornuis 27
De handgreep van de ovendeur is uit blik gemaakt en in vorm gebogen. Door een gaatje in de deur te boren en een spijker door de bovenkant van de handgreep te duwen (eerst voorboren) kon aan de achterkant op de spijker een blokje hout gelijmd worden waardoor de deur echt te ver- en ontgrendelen is. fornuis 30
De pootjes zijn van Eurominis en spaarzaam versierd met goudverf. fornuis 32
Dit is de afvoerbuis van koperen leiding, matzwart geverfd. Aan de binnenkant van de leiding heb ik een rolletje karton gelijmd. Omdat het gat in de kookplaat de maat heeft van de binnendiameter van de buis hoeft de buis niet gelijmd te worden in de kookplaat maar blijft met dit kartonnen steuntje netjes rechtop staan. fornuis 34
Nogmaals een foto van de ringen, met name voor de kartonnen tussenringen. De ring links ligt ondersteboven zodat je ziet hoe de kartonnen ring geknipt moet worden. Rechts zie je hoe de kartonnen ringen een randje vormen waar de kleinere maat ring op rust. fornuis 35
Het kolenvak heeft een rooster zodat de zuurstoftoevoer goed bij de kooltjes kan komen. Het rooster is gemaakt van op maat gezaagde satéprikkers en aan de korte zijden tegen een smal houten latje gelijmd waarna het geheel geverfd is. Het rooster is aan voor- en achterzijde vastgelijmd (en moet dus exact dezelfde lengtemaat hebben als de binnenkant van het fornuis). fornuis 36
De binnenkant van het kolendeurtje. Deze is extra dik omdat hij bestand moet zijn tegen de extreme hitte van het kolenvuur. Dit deurtje heeft dezelfde sluiting als de grote ovendeur. fornuis 29
Dit zijn de kooltjes. Ze zijn gemaakt van zwarte fimo. Deze wordt nu eens niet soepel gekneed maar in kleine stukjes gebroken. Daarna heb ik ze vóór het bakken met een beetje zilverpoeder door elkaar geschud. Waarschijnlijk was zwart glitterpoeder mooier geweest maar dat had ik even niet voorhanden. De kooltjes zijn na het bakken op een op maat geknipt stukje transparant folie gelijmd en na droging op het rooster geplaatst. fornuis 37
En zo ziet het rooster met kolen er dan uit. fornuis 28

Als je de lade minder diep maakt dan het fornuis dan houdt je achterin het fornuis wat ruimte over om een knipperend lampje te plaatsen zodat je vuurtje 'echt' kan branden. Zorg er dan wel voor dat het gat waar de lade in zit groot genoeg is om je lampje doorheen te halen en boor van tevoren een gaatje in de achterwand voor het snoertje.

naar boven